Εντός του “προβλήματος του κακού”, εντάσσεται το “επικούρειο παράδοξο”, όπως το ονόμασαν σύγχρονοι μελετητές. Το παράδοξο αυτό εξηγεί περαιτέρω την θέση του Επίκουρου ότι ο θεός “ούτε οργίζεται ούτε κάνει χάρες” στους θνητούς.Αν και τα επικούρεια βιβλία είχαν ήδη χαθεί με το τέλος του αρχαίου κόσμου, έως την εποχή του Ιουλιανού, πολλές επικούρειες θέσεις έχουν σωθεί μέσω τρίτων συγγραφέων, έστω και εντός της πολεμικής που ασκούσαν στον Επίκουρο. Ένας από αυτούς ήταν και ο χριστιανός απολογητής Λακτάντιος, που έζησε την εποχή του Ρωμαίου αυτοκράτορα Κωνσταντίνου κι έγραψε στα λατινικά. Στο βιβλίο του “Περί της οργής του Θεού” 13,19c.1 διαβάζουμε τα εξής :
“Ο Θεός, είπε [ο Επίκουρος], είτε θέλει να απομακρύνει το κακό και δεν μπορεί, είτε μπορεί και δεν θέλει, είτε ούτε θέλει ούτε μπορεί είτε και θέλει και μπορεί. Εάν θέλει και δεν μπορεί, είναι ανίσχυρος, πράγμα που δεν ταιριάζει σε θεό· εάν μπορεί και δεν θέλει, τότε είναι ζηλόφθονος, το οποίο επίσης είναι ξένο προς τον θεό· εάν ούτε θέλει ούτε μπορεί, είναι και ζηλόφθονος και ανίσχυρος και ως εκ τούτου δεν είναι θεός· εάν (τέλος) και θέλει και μπορεί, το οποίο μόνον στον θεό αρμόζει, τότε από που προέρχεται το κακό ή γιατί δεν το απομακρύνει;”.
“..deus, inquit, aut uiilt tollere mala et non potest, aut potest et non uult, aut neque uult neque potest, aut et uult et potest. si uult et non potest, inbecillis est, quod in deum non cadit. si potest et non uult, inuidus, quod aeque alienum a deo. si neque uult neque potest, et inuidus et inbecillis est, ideo nec deus. si et uult et potest, quod solum deo conuenit, unde ergo sunt mala? aut cur illa lonon tollit?..”
απόδοση στα σύγχρονα ελληνικά, Ελένη Μιχοπούλου
Το απόσπασμα παρουσιάστηκε για πρώτη φορά στο 6ο Πανελλήνιο Συμπόσιο Επικούρειας Φιλοσοφίας από τον Τάκη Παναγιωτόπουλο στην ανακοίνωση "Το πρόβλημα της προέλευσης του κακού".
πρώτη δημοσίευση 15-2-2016